Lijden, ziekte en genezing
Visies van predikanten en artsen (1693-1868)
An Vandenberghe
Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en
Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.
Academiejaar: 1999-2000
Katholieke Universiteit Leuven
Promotor: Prof. Dr. Patrick Pasture
| home | lijst scripties | inhoud | volgende |
Kerkelijke invalshoek
Preekboeken als basisbron
Aanvullende bronnen
Medische invalshoek
Katholieke predikatie over lijden en ziekte
Hoofdstuk 1. Ziekte als gezicht van het lijden
Hoofdstuk 2. Verklaring voor het bestaan en ontstaan van lijden en ziekte
§1. God voorziet alles: voorspoed én lijden
§2. Zondeval als oerverklaring
§3. Achttiende-eeuwse specifiëring van de band tussen ziekte en zondigheid
§4. Van straf tot beproeving
§5. De uitwerking van Gods wil
5.1. De duivel en de mens
5.2. Het toeval en de natuur
Hoofdstuk 3. Oordeel over lijden en ziekte
§1. Van pijn en ongemak
§2. Naar beoordeling vanuit een geloof aan God
2.1. Rechtvaardig
2.2. Voordelig en “profytig”
a. Ziekte als gelegenheid tot bekering en boetedoening
b. Ziekte als oefenschool voor deugdzaamheid
1. Deugdzame verinwendiging van enkele christelijke waarheden
2. Deugdzame eerbetuiging aan God en Jezus
2.3. Teken van liefde en bezorgdheid
2.4. Teken van uitverkorenheid
2.5. Van noodzakelijk voor zondaars tot enige doorgang voor iedereen
Hoofdstuk 4. Houding: een aftasten van grenzen
§1. Lijden verdienstelijk in verschillende gradaties
1.1. Boosaerdige en ongewillige kruisdragers
1.2. Wettelijke discipels van de Heer
1.3. Volmaakste kruisdragers
§2. Grens aan het vreugdevol en verlangend lijden
Hoofdstuk 5. Genezing, geneeskunde en gezondheid
§1. Achttiende-eeuwse gematigdheid en verzoeningspogingen
1.1. Zoeken naar genezing: een zonde of een plicht?
1.2. Genezing: geen zonde, wel een plicht afgegrensd door voorwaarden
a. Verloop van de genezingszoektocht
b. Ziekte met acuut doodsgevaar
c. Ingesteldheid
d. Wel of niet geoorloofde genezingsmiddelen
e. Religieuze en seculiere geneeskunde: concurrenten of complementair
§2. Argwaan en terughoudendheid in de negentiende eeuw
Hoofdstuk 1. Medicalisering van vraagstellingen
§1. Galenisme, Paracelsus, Van Helmont, Descartes, Iatrofysica en –chemiep.142
§2. Spiritualistische reactie: animisme en vitalisme
§3. Neo-hippocratisme en anatomo-klinische (materialistische) school
§4. Experimentele geneeskunde, neo-spiritualisme en … experimentele geneeskunde
§5. Debat in de Academie voor Geneeskunde van België
5.1. Vitale kracht en sturende ziel: realiteit of hersenspinsel
a. Medische en empirische argumenten
b. Religieuze argumenten bij Verheyen en Thiernesse p.167
5.2. Is er ruimte voor religieuze consequenties binnen de medische wetenschap
5.3. En dan…Fossion die reageert
Hoofdstuk 2. Medicalisering van geloof in kennen en kunnen
§1. Van afwachtende naar agerende geneeskunde
1.1. Afwachtende geneeskunde
1.2. Agerende geneeskunde
§2. Verspreiding van een nieuwe medische moraal
Besluit
Bibliografiei
| home | lijst scripties | inhoud | volgende |