Stoute jongens en rebelse meisjes

Ouderlijke klachten over onhandelbare kinderen
bij de kinderrechter van Dendermonde
tijdens de jaren twintig van de twintigste eeuw

Nele De Bodt

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 2004-2005

Universiteit Gent

Promotor: Prof. Dr. Gita Deneckere

Commissarissen: Prof. Dr. Jenneke Christiaens en Prof. Dr. Monique Van Melkebeek

Dankwoord

Inleiding

Deel I: Jeugdcriminaliteit, een maatschappelijk fenomeen

    Inleiding

    Hoofdstuk 1: Een kentering in het Westerse strafrechtelijke discours: van ‘vrije wil’ naar homo criminalis

        Inleiding

        1.1. De Verlichte Klassieke School: het misdrijf wordt bestraft

        1.2. Positivisme en sociaal verweer: de dader wordt behandeld

        Besluit

    Hoofdstuk 2: De ontdekking van de jeugddelinquent

        Inleiding

        2.1. Criminele statistieken: de jeugdcriminaliteit neemt toe!

        2.2. Sociale enquêtes

        2.3. De verzachting van het strafklimaat

        2.4. Het penitentiair beleid

        Besluit

    Hoofdstuk 3: De aanpassing van het strafrecht: straffen wordt heropvoeden

        Inleiding

        3.1. Het Franse bewind

        3.2. De evolutie van de Belgische wetgeving op de kinderbescherming

            · Een kentering in het parlement: Jules Lejeune

            · Carton de Wiart en de Wet op de Kinderbescherming van 15 mei 1912

        Besluit

    Hoofdstuk 4: Vrouwen en criminaliteit

        Inleiding

        4.1. Biologische verklaringen

        4.2. Psychologische verklaringen

        4.3. Sociologische verklaringen

            · Beperkte kansen theorie

            · Bevrijdingsbeweging van de vrouwen

            · Theorie van de sociale controle

            · Machtscontrole-theorie

            · Beïnvloeding door de vriendenkring

        4.4. Feministische theorieën

        Besluit

Deel II: De kinderrechtbank van Dendermonde

    Inleiding

    Hoofdstuk 1: De kinderrechtbank en haar archief

    Hoofdstuk 2: België en Dendermonde in de eerste helft van de twintigste eeuw

        Inleiding

        2.1. België

            2.1.1. Politiek: de vorming van de parlementaire democratie

            2.1.2. Van economische heropbouw tot diepe crisis

            2.1.3. De sociale evolutie

            2.1.4. Religieus-cultureel

            2.1.5. Kind, gezin en het burgerlijk beschavingsoffensief

        2.2. Het gerechtelijk arrondissement Dendermonde

            2.2.1. Landbouw

            2.2.2. Industrie

            2.2.3. Handel

            2.2.4. Pendel- en seizoenarbeid

        Besluit

    Hoofdstuk 3: Jongens en meisjes voor de Dendermondse kinderrechtbank

        Inleiding

        3.1. Jongens versus meisjes

        3.2. De leeftijd

        3.3. Het gezin

            3.3.1. Gebroken gezinnen

            3.3.2. De grootte van het gezin en het geboortenummer

            3.3.3. Deviante ouders

        3.4. De vervolgde delicten voor de kinderrechtbank

            3.4.1. Welke misdrijven vinden we terug in de dossiers?

            3.4.2. Het misdrijf gekoppeld aan de leeftijd

            3.4.3. De woonplaats versus de plaats van het misdrijf

        3.5. Groepsverband

        3.6. Recidive

        3.7. De driejaarlijkse herziening

        Besluit

    Hoofdstuk 4: Stoute jongens en rebelse meisjes

        Inleiding

        4.1. De vaderlijke macht in historisch perspectief

        4.2. Onhandelbare jongens en meisjes voor de Dendermondse rechtbank

        4.3. Stoute jongens

            4.3.1. De familiaal-maatschappelijke achtergrond

            4.3.2. Spanningen en conflicten

        4.4. Rebelse meisjes

            4.4.1. De familiaal-maatschappelijke achtergrond

            4.4.2. Spanningen en conflicten

        Besluit

Algemeen besluit

Bibliografie

Bijlagen