De politieke besluitvorming bij de Staten van Vlaanderen, 1670

De politieke besluitvorming bij de Staten van Vlaanderen, 1670 – 1680. (Marijn Follebout)

home

lijst scripties

inhoud

vorige

volgende

Hoofdstuk 6. Kwantitatieve analyse van tien jaar Ledenvergaderingen.

6.1. De jaarlijkse bede.

6.1.1. Schematische uiteenzetting.

legende.

OK = akkoord met het gevraagde.

+/- = ten dele akkoord met het gevraagde.

NEE = volledig niet akkoord met het gevraagde.

? = geen advies ingediend. (De Leden beschouwen dit als de meerderheid volgen.)

# = ingenomen door Frankrijk. Dus niet aanwezig in het Ledencollege.

nr. resolutieboek	pagina	datum	korte inhoud	geestelijk-heid	Gent	Brugge	Ieper	Vrije
169	10-15	9 september 1671	Verzoek om een subsidie van 20.000 rations daags aan 5 stuivers per ration, van 1 november 1671 tot 31 oktober 1672.
	42verso-46	5 oktober 1671	Adviezen. Resultaat: 20.000 rations daags.	20.000 (OK)	16.000 (+/-)	16.000 (+/-)	20.000 (OK)	20.000 (OK)
	72 verso – 77 verso	14 oktober 1671	akte presentatie.
	77 verso	15 oktober 1671	akte acceptatie.
	117 verso	19 november 1671	Interpretatie door de Leden op de akte van acceptatie.
	128 verso	25 november 1671	Eerste betaling. (meestal waren er 8 betalingen per jaar)

170	293-307 verso	1 oktober 1672	Verzoek om een subsidie van 30.000 rations daags aan 5 stuivers per ration. Van 1 november 1672- 31 oktober 1673. Resultaat: 23.000 rations daags.	23.OOO (+/-)	20.000 (+/-)	23.000 (+/-)	24.000 (+/-)	23.000 (+/-)
	368	15 oktober 1672	Repliek tegen de akte van acceptatie.

172	1-2 verso	11 september 1673	Verzoek om een subsidie van 30.000 rations daags aan 5 stuivers ieder ration van 1 november 1673 tot 31 oktober 1674.
	19 verso	27 september 1673	Adviezen. Resultaat: 23.000 rations daags.	24.000 (+/-)	23.000 (+/-)	25.000 (+/-)	23.000 (+/-)	23.000 (+/-)
	31	16 oktober 1673	akte presentatie.
	63 verso	7 november 1673	akte acceptatie
	69	7 november 1673	Repliek op de akte van acceptatie.
	85	15 november 1673	Eerste inzameling van geld. Nog geen betaling van de bede.
	90	15 november 1673	Repliek van de Leden.
	96	16 november 1673	Nogmaals repliek van de Leden.
	107 verso	30 november 1673	De Leden willen de bede niet betalen omdat ze nog steeds geen voldoening hebben gekregen.
	126 verso	9 december 1673	De landvoogd vraag van elk Lid 1 vertegenwoordiger om hem te aanhoren.
	131	15 december 1673	Rapport van de afgevaardigden te Brussel.
	164 verso	9 januari 1674	Reflexie van de Leden daarop. Resultaat: Men zal betalen.
	170 verso	12 januari 1674	De eerste echte betaling.

174	97	15 oktober 1674	Verzoek om een subsidie van 24.000 rations daags aan 5 stuivers per ration van 1 november 1674 tot 31 oktober 1675.
	146 verso	6 november 1674	Vergadering van de Leden mbt hun adviezen.
	172	12 november 1674	Er is een moeilijkheid met het advies van Ieper. Ieper vraagt wegens verschillende redenen een grote som geld te betalen.
	190-199 verso	16 november 1674	Adviezen. Resultaat: 15.000 rations daags.	15.000 (+/-)	15.000 (+/-)	20.000 (+/-)	800.000 guldens. (+/-, eigenlijk gewoon zeer weinig.)	18.000 (+/-)
	218-222	23 november 1674	De Leden zenden verdere reflexie na het zien van alle adviezen. Een brief naar de landvoogd met de mededeling dat er onenigheid heerst bij de Leden en dat ze zodoende nog geen concreet antwoord kunnen zenden.				18.000
	236 verso-239 verso	29 november 1674	Het resultaat wordt opgemaakt met uitsluiting van Ieper en het Vrije. Resultaat: 15.000 rations daags.	15.000 (+/-)	15.000 (+/-)	15.000 (+/-)	18.000 (+/-)	18.000 (+/-)
	241 verso-252	30 november 1674	akte presentatie
	241 verso-252	17 december 1674	akte acceptatie
	290 verso-301	29 december 1674	Reflexie op de akte van acceptatie.	+/-	+/-	+/-	+/--	+/--
	305	31 december 1674	Repliek van de Leden aan de landvoogd op de akte van acceptatie.
	321	13 januari 1675	Brief van de landvoogd.
	325-331	15 januari 1675	Brief van de Leden dat ze de bede niet gaan betalen zolang de akte van acceptatie niet in orde is. + adviezen. Resultaat: +/- (Er wordt reeds 1 schijf betaald.)	NEE (= niet betalen)	+/- (=een schijf betalen)	+/-	NEE	NEE
	343-344 verso	21 januari 1675	De Leden blijven aandringen op een verdere voldoening op de akte van acceptatie.
	386	18 februari 1675	‘Naerder ende voldoenigher acte’ van de landvoogd.
175	10	10 maart 1675	Adviezen over de laatste akte. Resultaat: OK (= goedkeuring).	OK	OK	OK	OK	OK

176	255 verso-270	13 augustus 1675	Verzoek om een subsidie van 30.000 rations daags aan 5 stuivers per ration van 1 november 1675 tot 31 oktober 1676. Resultaat: 20.000 rations. Akte presentatie.	20.000 (+/-)	15.000 (+/-)	23.000 (+/-)	23.000 (+/-)	20.000 (+/-)
	304-317	17 september 1675	akte acceptatie

178	177 verso	30 september 1676	Verzoek om een subsidie van 25.000 rations daags aan 5 stuivers per ration van 1 november 1676 tot 31 oktober 1677.
	202 verso-205 verso	27 oktober 1676	Adviezen. Resultaat: 18.000	15.000 (+/-)	NEE	18.000	23.000	20.000
	206 verso	29 oktober 1676	Klacht over aantasting van de privilegiën van de geestelijkheid.
	216 verso	17 november 1676	Klacht over aantasting van de privilegiën van de geestelijkheid.
	231 verso	27 november 1676	akte presentatie
	231 verso	4 december 1676	akte acceptatie
	289	29 december 1676	Reflexie op de akte van acceptatie mbt hoe de betaling zal gebeuren. Resultaat: 1.900.000 guldens in 6 schijven.	OK	OK	NEE	OK	OK

179	454 verso	24 september 1677	Verzoek om een subsidie van 25.000 rations daags aan 5 stuivers per ration van 1 november 1677 tot 31 oktober 1678
182	2	23 oktober 1677	Adviezen. Resultaat: 15.000	15.000 (+/-)	8.000 (+/-)	20.000 (+/-)	18.000 (+/-)	15.000 (+/-)
	60-78	22 november 1677	akte presentatie
	60-78	23 november 1677	akte acceptatie

185	509	5 oktober 1678	Verzoek om een subsidie van 10.000 rations daags aan 5 stuivers per ration van 1 november 1678 tot 31 oktober 1679.
186	5-5 verso	21 oktober 1678	De subalternen Roeselare en het Land van Bornhem geven hierover adviezen af.
	6	23 oktober 1678	Ook het Land van Dendermonde geeft adviezen af.
	9 verso	26 oktober 1678	Adviezen. Resultaat: NEE (wel 1 maandloon)	NEE (wel 1 maandloon)	#	NEE (wel 1 maandl.	#	NEE (wel 2 maandl.
	12	29 oktober 1678	akte presentatie	OK	#	OK	#	OK
	26 verso	31 oktober 1678	De landvoogd aanvaardt niet.
	31-33	31 oktober 1678	Nieuwe adviezen. Resultaat: afwachten (algemene vergadering op 8 november)	OK	#	afwachten	#	+/- (2500 rations)
	69-70 verso	9 en 10 november 1678	Nieuwe adviezen. Resultaat: 2500 rations daags.	18.000 rations (advies werd in Latijn gegeven)	#	afwachten	#	2500 rations.
	104 verso-106	14 november 1678	Adviezen op vorig resultaat. Resultaat: OK (advies van Brugge volgend).	OK	#	OK	#	OK
	106	15 november 1678	akte presentatie
	118 verso	18 november 1678	adviezen op de akte van presentatie.	OK	#	OK	#	OK
	134 verso	5 december 1678	De landvoogd aanvaardt niet.
	145	12 december 1678	Nieuw verzoek om een bede van 25.000 rations daags.
	181 verso-186	22 december 1678	Advies van de subalternen. Enkel het Land van Dendermonde dient een advies in. (15.000 rations)
	216-219	2 januari 1679	Adviezen. Resultaat: 15.000 rations daags.	NEE (wel 1 maandloon)	#	18.000 (+/-)	#	15.000 (+/-)
	230-232	10 januari 1679	Adviezen op het resultaat en op de akte van presentatie. Resultaat: OK (het advies van Brugge volgend) De landvoogd heeft er nooit zijn goedkeuring aan verleend, maar ook niet zijn afkeuring.	+/-	#	OK	#	OK

188	14	20 maart 1679	Verzoek om een subsidie: ofwel 25.000 rations daags en de lopende middelen voor de provinciale kas, ofwel 20.000 rations daags en de lopende middelen voor de Spaanse schatkist. Resultaat: 20.000 rations daags, lopende middelen blijven voor de provinciale kas.	16.000 (+/-)	20.000 (OK, enkel lop. mid. voor prov. kas).	20.000 (OK, enkel lop. mid. voor prov.kas).	#	20.000 (OK, enkel lop. mid. voor prov. kas).
	93	21 april 1679	akte presentatie
	93	5 mei 1679	akte acceptatie
	307	26 mei 1679	eerste betaling.

188	488	13 augustus 1679	Verzoek om een subsidie van 26.000 rations daags aan 5 stuivers per ration van 1 november 1679 tot 31 oktober 1680.
	502 verso	26 augustus 1679	Subalternen brengen advies uit.
189	25 verso-29	4 oktober 1679	Adviezen. Resultaat: 22.000 rations daags.	22.000 (+/-)	18.000 (+/-)	22.000 (+/-)	#	20.000 (+/-)
	37 verso	23 oktober 1679	akte presentatie en akte acceptatie.
	60	4 november 1679	Adviezen op de akte van acceptatie. Resultaat: OK	OK	OK	+/-	#	OK

6.1.2 Analyse.

A.) Analyse betreffende adviezen in verband met de beden.

bvb.: de goedkeuring van de akte van acceptatie.

1.)

Leden	aantal adviezen	OK	NEE	+/-	?
geestelijkheid	9	6	1	2	0
Gent	5	3	0	2	0
Brugge	9	5	1	3	0
Ieper	4	2	1	1	0
Vrije	9	7	1	1	0

2.) Aantal keer dat het ingediende advies klopt met het eindresultaat.

Leden	kloppend met eindresultaat	procentueel
geestelijkheid	7/9	77,8 %
Gent	5/5	100 %
Brugge	7/9	77,8 %
Ieper	3/4	75 %
Vrije	8/9	88,9 %

3.) Aantal keer dat een gelijkluidend advies werd ingediend.

Leden	Leden	gelijkluidend advies	procentueel
geestelijkheid	Gent	4/5	80 %
geestelijkheid	Brugge	5/9	55,6 %
geestelijkheid	Ieper	4/4	100 %
geestelijkheid	Vrije	8/9	88,9 %
Gent	Brugge	3/5	60 %
Gent	Ieper	3/4	75 %
Gent	Vrije	4/5	80 %
Brugge	Ieper	2/4	50 %
Brugge	Vrije	6/9	66,7 %
Ieper	Vrije	4/4	100 %

4.) Betreffende de resoluties.

*Aangenomen met meerderheid:

5/5: 2

4/5: 1

3/5: 0

3/3: 3

2/3: 1

4/4: 0

3/4: 1

2/4: 0

Unaniem: 5/9 = 55,6 procent van de resoluties werd met unanimiteit aangenomen.

*Aangenomen met minderheid:

2/5: 1

1/5: 0

1/3: 0

1/4: 0

B.) Analyse van de adviezen over de beden.

1.)

Leden	Aantal resoluties	OK	NEE	+/-	?
geestelijkheid	10	1	1	8	0
Gent	9	1	0	8	0
Brugge	10	1	0	9	0
Ieper	7	1	0	6	0
Vrije	10	2	0	8	0

2.) Aantal keer dat het ingediende advies klopt met het eindresultaat.

Leden	kloppend met eindresultaat	procentueel
geestelijkheid	6/10	60 %
Gent	3/9	33,3 %
Brugge	4/10	40 %
Ieper	2/7	28,6 %
Vrije	7/10	70 %

3.) Aantal keer dat een gelijkluidend advies werd ingediend.

Leden	Leden	Gelijkluidend advies	procentueel
geestelijkheid	Gent	1/9	11,1 %
geestelijkheid	Brugge	2/10	20 %
geestelijkheid	Ieper	1/7	14,3 %
geestelijkheid	Vrije	4/10	40 %
Gent	Brugge	2/9	22,2 %
Gent	Ieper	1/7	14,3 %
Gent	Vrije	2/9	22,2 %
Brugge	Ieper	1/7	14,3 %
Brugge	Vrije	2/10	20 %
Ieper	Vrije	3/7	42,9 %

4.) Betreffende de resoluties.

*Aangenomen met meerderheid:

5/5: 0

4/5: 0

3/5: 4

3/3: 0

2/3: 0

4/4: 0

3/4: 1

2/4: 1

unaniem: Er werd geen enkele bede met een unanimeit aangenomen.

*Aangenomen met minderheid:

2/5: 2

1/5: 1

1/3: 1

1/4: 0

6.1.3. Bespreking van de analyse.

A.) Bespreking van de analyse betreffende adviezen in verband met de beden.

1.)

Het zijn allemaal verzoeken van overheidswege. Het Lid dat in dit verband procentueel het meest aantal keer het standpunt van de goedkeuring van het verzoek innam, kan beschouwd worden als het dichtst aanleunend bij de overheid.

Algemeen kan er gesteld worden dat de Leden zeer vaak hun goedkeuring verlenen aan de akte van acceptatie. Men maakt haast geen moeilijkheden omtrent de goedkeuring daaromtrent. Slechts in uitzonderlijke gevallen gebeurt dit wel. Zo werd de akte van acceptatie voor de bede van 1674-1675 niet meteen goedgekeurd. Pas op 10 maart 1675 hechtten de Leden hun goedkeuring aan de bede. De adviezen met betrekking tot de bede van 1678-1679 stootte ook op verzet. Deze laatste is verwaarloosbaar, daar men toen in volle oorlog met Frankrijk zat. Gent en Ieper werden ingenomen. Er leek zich een lichte chaos in de provincie voor te doen. De betalingen van die lopende bede werden toen ook stopgezet. De landvoogd verzocht om een nieuwe bede op 20 maart 1679.

Vooral Gent lijkt de koploper te zijn in het dwarsliggen omtrent aktes van acceptatie. Gent diende bij akte van presentatie een waslijst aan verzoeken of klachten in. Het niet aanvaarden van enkele van die verzoeken kon genoeg zijn om Gent te doen dwarsliggen. Hetzelfde kan gesteld worden voor Brugge.

De grootste ja-knikker met betrekking tot de beden lijkt het Vrije te zijn. De magistraten zetelend in de schepenbank van het Vrije leefden allen hoofdzakelijk in Brugge. De belangen van de stad werden in het Ledencollege behartigd door Brugge. De magistraten van het Vrije moesten met betrekking tot de stad Brugge dus geen verzoeken of klachten meer aanhalen. De magistraten van het Vrije leefden dan wel niet in het Vrije, ze hadden er wel belangen. Velen hadden gronden in het Vrije. Deze moesten beschermd worden. De enige punten van klachten aan de landvoogd komende van het Vrije waren steeds het vermijden van deserteurs en muiterijen op het platteland. Dit schaadde niet enkel de inwoners van het Vrije, maar ook de rurale belangen van de magistraten. De landvoogd antwoordde steeds dat hij daarvoor ging zorgen. Er werden inderdaad heel wat wetten uitgevaardigd met betrekking tot het verbieden van ‘uytloopen’ op het platteland. De magistraten van het Vrije werden dus steeds gerustgesteld.

De geestelijkheid zorgde er vooral voor dat hun eigen belangen niet al te zeer geschaad werden. Zo dienden de geestelijke gedeputeerden op 29 oktober en op 17 november 1676 klacht in met betrekking tot de aantasting van hun privilegiën. Ze vonden dat ze te zwaar belast werden. Het zou kunnen dat ze gelijk hadden, maar veel gehoor vonden ze niet bij de andere Leden. Er is evenmin een rechtspraak van gekomen.

Ieper had het moeilijk doorheen de periode 1670-1680. Het omliggende platteland werd door de Fransen systematisch leeggeplunderd. Na een grondige plundering van een dorp werd het dorp dan enige maanden later onder Franse vleugels opgenomen. Ieper zag geleidelijk grote delen van zijn kwartier in rook opgaan. Het is ook daarom dat Ieper op 15 januari 1675 de akte van acceptatie verwierp en niet wou betalen. Ook de geestelijkheid en het Vrije stelden zich toen zo op. Ieper had eenvoudigweg de middelen niet meer om belastingen te kunnen opbrengen. Op 12 november 1674, tijdens dezelfde bede-aanvraag, wou Ieper wel een som schenken, maar geen bede in rations betalen.

2.)

Gent (100 %) kreeg duidelijk het meest gelijk in zaken in verband met de beden. De gevolgtrekking hieruit zou kunnen ver doorgetrokken worden. Men zou kunnen stellen dat Gent het meeste macht had in het Ledencollege. Het lijkt ons voorbarig dit nu al te stellen. Bij de algemene analyse krijgen we een beter beeld van de werkelijke macht van dit Lid.

Het Vrije (88,9 %) kreeg ook meermalen gelijk in deze materies. Dit komt waarschijnlijk omdat zij meestal het mildste standpunt innamen in deze materie. In tijden van oorlog is het raadzaam een mild standpunt in te nemen als representatieve vertegenwoordiging. De landvoogd bezat een uitstekend pressiemiddel om de Leden in verband met de beden tot toegeeflijkheid te dwingen, namelijk het aantal soldaten in de provincie. Soldaten konden beginnen muiten en plunderen als ze hun loon niet meer uitbetaald kregen. Dit was een vaak gebruikt argument door de landvoogd als hij bij het Ledencollege om een bede verzocht.

3.)

De geestelijkheid en Ieper dienden het meest een gelijkluidend advies in (100 %). Wat hiervan de aanleiding zou kunnen zijn, is nogal moeilijk in te schatten. Het kan zijn dat de macht van de bisschop van Ieper in die periode ver reikte. De bisschop kon misschien even goed de algemene vergadering van de geestelijkheid bespelen als de Ieperse schepenbank. Een vergezochte hypothese, maar daarom nog niet minder waarschijnlijk.

De geestelijkheid en het Vrije dienden eveneens een groot aantal dezelfde adviezen in (88,9 %). De verklaring hiervoor kan misschien gezocht worden in hun beider grote agrarische belangen. De geestelijke vertegenwoordiging was ook verantwoordelijk voor de kloosters. De kloosters hadden vaak vele gronden waarop de soldaten lelijk huis konden houden. Een ietwat naïevere uitleg is ook dat de geestelijkheid voor het zielenheil van alle Vlaamse boeren instond. Deze mensen moesten ook beschermd worden.

Ieper en het Vrije kenden ook een sterk aantal gelijklopende adviezen (100 %). Om dit te verklaren, kunnen we de politicoloog professor Coolsaet uit zijn lessen citeren: ‘de kleintjes spannen samen, om zo met de grote mee te kunnen doen’. Ieper en het Vrije worden traditioneel aanzien als de Leden met minste macht in het Ledencollege. Het zou kunnen dat beide Leden samenspanden om zo meer macht te hebben in het Ledencollege.

4.)

Acht van de negen adviezen werden met een meerderheid aangenomen. Hiervan werden er vijf aangenomen met een unanimiteit. Slechts één advies werd met een minderheid van twee Leden op vijf aangenomen.

B.) Bespreking van de analyse betreffende de adviezen over de beden.

1.)

De Leden stemmen haast nooit in met het volledig aantal verzochte rations daags. De grafiek toont de soms duidelijke verschillen aan in de vraag van de landvoogd en het antwoord van de Leden[311]. In de periode 1670-1680 is het enkel op 5 oktober 1671 dat de Leden instemden met het volledig aantal gevraagde rations. Op 20 maart 1679 aanvaardden de Leden eigenlijk nogmaals een bede. Ze aanvaardden de bede niet zoals de landvoogd het gevraagd had. Toch leunde de aanvaarding dicht aan bij wat de landvoogd vroeg. Men moest ergens een lijn trekken, dus hebben we de adviezen geïnterpreteerd als een aanvaarding.

Enkel het Vrije aanvaardde op deze beide datums telkens de bede. De andere Leden aanvaardden telkens éénmaal op één van deze beide datums de bede. Het valt op dat enkel de geestelijkheid eens dwars heeft gelegen in het aanvaarden van de bede. De geestelijkheid deed dit op 2 januari 1679, maar was toen wel bereid om 1 maandloon aan de soldaten te geven. Hierbij past een citaat van graaf Wijnants uit zijn ‘Memoires sur le gouvernement des Pays-Bas’, aangehaald in een artikel van Jan Dhondt. Dhondt zelf was het met de achttiende eeuwer evenwel niet eens.

‘Touchant les aides et subsides; Flandre; Les magistrats des villes aiant voix etoient facilement induicts à les consentir fort grands pour se conserver dans leurs emplois ou pour y etre remis une autrefois et les gourverneurs generaux ne soignant que pour leur terme de trois ou six ans, etoient aises de les pousser (…) on a experimenté que ce sont souvent les ecclésiastiques qui font le plus de difficulté à l’egard du consentement’[312]. Dhondt is het daarmee niet eens en stelt dat de geestelijkheid steeds tot het toestaan van hoge toelagen was bereid. Hij ging ervan uit dat de geestelijkheid sowieso meer naar de overheid neigde. Het lijkt dat graaf Wijnants dichter bij de waarheid zat. Dit kan natuurlijk niet afgeleid worden uit deze kleine analyse van 10 verzoeken tot bedes. Een analyse van 50 jaar bedeverzoeken zou een helderder beeld scheppen omtrent deze materie.

2.)

Het Vrije scoort in dit verband het hoogste (70 %). Dit komt niet doordat ze de meeste zeggingskracht hadden omtrent de beden. Het komt gewoon voort uit het feit dat ze het voorzichtigst waren in hun adviezen omtrent de beden. Hun advies was bijna altijd het gemiddelde van de andere Leden. Om tot een eensgezind standpunt te komen, namen de gedeputeerden haast steeds het gemiddelde van alle adviezen. Dit gemiddelde viel zeer vaak samen met het advies van het Vrije.

De andere Leden, uitgezonderd de geestelijkheid, komen hier bijna niet aan de bak. Dit komt omdat zij hun adviezen omtrent de beden meer scherper stelden. Ze adviseerden een buitensporig klein bedrag of een veel hoger bedrag dan de andere Leden. Ieper deed dit uit noodzaak. Het motief van Gent en Brugge om dit te doen is niet erg duidelijk. Misschien wilden ze op die manier hun kwartier tegen te hoge belastingen beschermen.

3.)

Alhoewel de procenten in verband met gelijkluidende adviezen hier zeer laag liggen, wordt toch bijna een zelfde resultaat bekomen als bij de analyse van adviezen in verband met de beden. De geestelijkheid en het Vrije gaven soms dezelfde adviezen af. Hun adviezen liggen ook hier in dezelfde lijn. Ieper valt er hier tussen uit. De geestelijkheid en het Vrije waren meestal meer gemodereerd in het adviseren van het aantal rations daags. Ieper deed dit scherper.

4.)

Eigenlijk kan men uit dit onderdeel niet veel afleiden. Het bedrag dat het Ledencollege goedkeurde bedroeg steeds het gemiddelde van alle adviezen. Het doet er dus niet veel toe met hoeveel stemmen een bede werd aangenomen. Zes van de tien beden werden met een meerderheid aangenomen. Vier van de tien werden met een minderheid aangenomen.

6.2. De hogere overheid vraagt om geld.

Dit waren meestal betalingen, vooruitlopend op de komende bede of validerend op de lopende bede.

6.2.1. Schematische uiteenzetting.

legende:

OK = akkoord met het gevraagde.

+/- = ten dele akkoord met het gevraagde.

NEE = volledig niet akkoord met het gevraagde.

? = geen advies ingediend. (De Leden beschouwen dit als de meerderheid volgen.)

# = ingenomen door Frankrijk. Dus niet aanwezig in het Ledencollege.

nr. resolutie-boek	pagina	datum	korte inhoud	geestelijk-heid	Gent	Brugge	Ieper	Vrije
166	137 verso- 145	6 februari 1670	*Intendant Harscamp vraagt 12.000 rations voor de ‘libre compaignien’.* Resultaat: OK	OK	OK	OK	OK	OK
166	297-320 verso	19 maart 1670	Verzoek van intendant Harscamp om fourage (= paardenvoer) aan de cavalerietroepen te leveren. Resultaat: OK	OK	OK	OK	?	+/-
166	487	28 april 1670	Betreffende de betaling aan het regiment van officier Deaponti. Resultaat: OK	OK	OK	OK	NEE	OK
166	490	30 april 1670	Betaling van 1000 pattacons aan de joincte te Brussel. Resultaat: NEE	OK	NEE	NEE	NEE	?
170	32-45 verso	3 april 1672	De landvoogd verzoekt om het geld van de rekeningen van de imposten van 25 jaar ver dat volgens hem hem toekomt. Resultaat: NEE (Op 8 juli 1672 staat men hem dit dan ineens wel toe)	OK	+/-	NEE	+/-	NEE
171	26	28 maart 1673	De landvoogd verzoekt om 800.000 guldens te lichten voor de werken aan het sas te Slijkens (dichtbij Oostende) door middel van een belasting op elke zak graan voor het stoken van brandewijn en op ‘vaeteghelt’. Resultaat: OK (volledig Iepers advies volgend.)	OK	+/-	OK	OK	NEE
175	147-154 verso	3 april 1675	Betaling van 304.000 guldens voor de bijdrage aan de cirkel van Bourgondië (of Bourgondische Kreits). Resultaat: NEE	NEE	NEE	+/- (100.000)	+/- (200.000)	NEE
177	52-54	17 november 1675	Betaling ten voordele van de soldaten van 156.000 guldens en 50.000 pattacons. Resultaat: +/- (enkel 156.000 guldens).	+/- (enkel 156.000 guldens)	+/- (enkel 156.000 guldens)	+/- (enkel 156.000 guldens)	+/- (enkel 156.000 guldens)	NEE
178	6 verso	7 mei 1676	Verzoek van de landvoogd om een dime roijale. Resultaat: NEE	NEE	NEE	NEE	NEE	NEE
178	93 verso- 95	11 juli 1676	De landvoogd vraagt om een maandloon voor het garnizoen in Vlaanderen gelegerd. (= 125.000 guldens) Resultaat: OK	OK	+/- (80.000 guldens)	OK	OK	OK
178	179-179 verso	1 oktober 1676	De landvoogd verzoekt om een som van 125.000 guldens. (om de soldaten een maandloon uit te betalen.) Resultaat: OK	NEE	OK	OK	OK	NEE
179	203 verso	21 mei 1677	De landvoogd verzoekt om een som van 100.000 guldens. Resultaat: +/- (30.000 guldens)	+/- (30.000 guldens)	+/- (30.000 guldens)	+/- (30.000 guldens)	+/- (25.000 guldens)	+/- (50.000 guldens)
179	299	9 juli 1677	De landvoogd verzoekt om een som van 100.000 pattacons.
	341 verso	29 juli 1677	Brief van de landvoogd. De subsidie wordt gevalideerd op de lopende bede.
	353	11 augustus 1677	Adviezen. Resultaat: OK (100.000 pattacons = 600.000 guldens)	OK	?	OK	OK	OK
179	356	14 augustus 1677	Verzoek van intendant Blondeel om 60.000 guldens om magazijnen te bouwen voor haver en hooi. Resultaat: OK	OK	?	OK	OK	+/- (30.000 guldens)
182	35	8 november 1677	Verzoek om 120.000 guldens tot het maken van een magazijn voor haver. Resultaat: +/- (100.000 guldens)	OK	OK	OK	+/- (80.000 guldens)	?
184	12	17 maart 1678	De landvoogd verzoekt een lening zonder intrest dat alle gegoeden uit de provincie moeten helpen betalen.
	18-19 verso	20 maart 1678	Adviezen. Resultaat: +/- (2/3)	OK	#	+/- (2/3)	+/- (2/3)	OK
	20-23	20 maart 1678	Nieuwe adviezen. (geen resultaat)	OK	#	+/-	#	OK
	23 verso- 24 verso	20 maart 1678	Nieuwe adviezen. Resultaat: NEE	NEE	#	NEE	NEE	NEE
	25-27 verso	20 maart 1678	Nieuwe adviezen. Resultaat: NEE	NEE	#	NEE	#	NEE
184	33 verso	22 maart 1678	Betaling aan de soldaten door de provincie. Resultaat: +/- (2 stuivers per gewone soldaat).	OK (elke soldaat 5 stuivers)	#	+/- (elke soldaat 2 stuivers)	#	OK
184	328 verso- 329	18 mei 1678	Betaling van 300.000 guldens. (verzoek van 13 mei 1678) Resultaat: (geen advies, eerst de subalternen aanhoren.)	OK	#	O (eerst subalternen aanhoren	#	O (eerst subalternen aanhoren)
185	3 verso- 4 verso	25 mei 1678	Nogmaals verzoek van de landvoogd om een anticipatie van 300.000 guldens. Resultaat: NEE	NEE	#	+/- (validatie van 400.000 guldens op lopend subsidie)	#	?
	28	1 juni 1678	Zelfde verzoek vanwege de landvoogd.
	30	4 juni 1678	Adviezen. Resultaat: NEE	NEE	#	+/-	#	NEE
	52 verso	10 juni 1678	Zelfde verzoek vanwege de landvoogd.
	72	11 juni 1678	Adviezen. Resultaat: (geen advies, generale vergadering op 14 juni 1678 met alle gemeenten).	(geen advies, wel algemene vergadering houden).	#	(geen advies, wel algemene vergadering houden).	#	(geen advies, wel algemene vergadering houden.)
	87 verso	14 juni 1678	Adviezen. Resultaat: +/- (100.000 guldens)	+/- (100.000 guldens	#	+/- (100.000 guldens)	#	+/- (100.000 guldens)
	93	15 juni 1678	akte presentatie
	262	11 juli 1678	adviezen over de akte van acceptatie. Resultaat: OK	OK	#	OK	#	OK
185	484	25 september 1678	Verzoek om de soldaten een maandloon uit te betalen.
	494	29 september 1678	Adviezen. Resultaat: OK (volledig zoals Brugge voorstelt).	OK	#	OK	#	OK
185	124	20 juni 1678	Intendant Blondel verzoekt een bijdrage van 100.000 guldens vanwege de provincie om een magazijn voor hooi te Brugge te maken.
	150	27 juni 1678	Adviezen. Resultaat: NEE	NEE	#	NEE	#	NEE
186	151 verso- 152 verso	12 december 1678	Verzoek om de betaling van de foerage (= paardenvoer) verder te zetten. Resultaat: OK (volledig zoals Brugge voorstelt, enkel november en december).	OK	#	OK (november en december)	#	OK
186	156- 157 verso	14 december 1678	Een maand secours (een voorlopig loon) voor de soldaten. Resultaat: OK (zoals het Vrije voorstelt.)	OK	#	NEE	#	OK
186	276 verso	12 januari 1679	De landvoogd verzoekt de provincie zich voor 240.000 guldens borg te stellen bij de Fransen wegens achterstallige contributie.
	324	24 januari 1679	Belofte dat dit bedrag zal gevalideerd worden op de komende bede.
	345-345 verso	27 januari 1679	De gedeputeerden dringen aan op adviezen van de achterban wegens de ‘urgentie’ van het onderwerp.
	349 verso - 352	28 januari 1678	Adviezen. Resultaat: NEE (volledig zoals Brugge voorstelt)	OK	#	NEE	#	NEE
	378-381 verso	5 februari 1679	Nieuwe adviezen. Resultaat: NEE (volledig zoals Brugge voorstelt.)	NEE	#	NEE	#	NEE
	406	14 februari 1679	De landvoogd vraagt ook of de provincie zich voor de achterstallige contributies van Henegouwen wil borg stellen.
	411-412 verso	15 februari 1679	Adviezen. Resultaat: NEE (volledig zoals Vrije voorstelt.)	NEE	#	NEE	#	NEE
	453	5 maart 1679	De landvoogd dringt zeer sterk aan. De som van de achterstallige contributies is nu al opgelopen tot 453.000 guldens.
	494	12 maart 1679	Adviezen. Resultaat: OK	OK	OK	OK	#	OK
188	42	10 april 1679	Verzoek tot betaling van de rest van de contributie. Resultaat: OK	OK	OK	OK	#	OK
186	287	14 januari 1679	Verzoek tot betaling van een maand secours voor de soldaten.
	290 verso- 291	18 januari 1679	Adviezen. Resultaat: OK (volledig zoals Vrije voorstelt)	OK	#	NEE	#	OK

6.2.2. Analyse.

1.)

Leden	aantal adviezen	OK	NEE	+/-	?
geestelijkheid	36	22	10	3	1
Gent	17	7	3	5	2
Brugge	36	14	11	9	2
Ieper	17	6	4	6	1
Vrije	36	14	13	4	5

2.) Aantal keer dat het ingediende advies klopt met het eindresultaat.

Leden	kloppend met het eindresultaat	procentueel
geestelijkheid	27/36	75 %
Gent	11/17	64,7 %
Brugge	30/36	83,3 %
Ieper	13/17	76,5 %
Vrije	25/36	69,4 %

3.) Aantal keer dat er een gelijkluidend advies werd ingediend.

Leden	Leden	gelijkluidend advies	procentueel
geestelijkheid	Gent	10/17	58,8 %
geestelijkheid	Brugge	23/36	63,9 %
geestelijkheid	Ieper	9/17	52,9 %
geestelijkheid	Vrije	26/36	72,2 %
Gent	Brugge	11/17	64,7 %
Gent	Ieper	7/15	46,7 %
Gent	Vrije	6/17	35,3 %
Brugge	Ieper	13/17	76,5 %
Brugge	Vrije	21/36	58,3 %
Ieper	Vrije	6/17	35,3 %

4.) Betreffende resoluties.

(in totaal 35 resoluties aangenomen, er is 1 reeks adviezen ingegeven die niet tot een concrete resolutie geleid hebben.)

*Aangenomen met meerderheid:

5/5: 3

4/5: 4

3/5: 6

3/3: 9

2/3: 5

4/4: 3

3/4: 0

2/4: 1

Unaniem: 15/31 = 48,4 procent van de resoluties werd met unanimiteit aangenomen.

*Aangenomen met minderheid:

2/5: 1

1/5: 1 (dit is wel een zware veralgemening. Zie in tabel: resolutieboek 182, p. 35, 8 november

1677)

1/3: 2

1/4: 0

6.2.3. Bespreking van de analyse.

1.)

De geestelijkheid blinkt in dit onderdeel uit in het aantal goedkeuringen van verzoeken van overheidswege. Dit lijkt haast een tegenovergesteldheid van het vorige onderdeel. De overige Leden bieden minder dan de geestelijkheid een zelfverzekerd antwoord. Als men duidelijk een verzoek goed- of afkeurt kan men in het Ledencollege meer inbrengen dan als men een verzoek slechts ten dele goedkeurt. De geestelijkheid bracht duidelijk de meest uitgelijnde adviezen aan. De andere Leden lijken meer twijfel te hebben in hun adviezen. Ze zegden geen nee, maar ook geen ja.

Wat ook opvalt is het aantal keer dat het Vrije geen advies indiende ( 5 keer). Zoals reeds gezegd, was dit een aanduiding voor de andere Leden dat men meedeed met de meerderheid. Meestal deed men dit, wanneer de achterban ervan overtuigd was dat de betreffende resolutie geen impact had op hun kwartier. Nochtans betreffen het hier allemaal betalingen waaraan ook het Vrije diende te participeren.

2.)

Brugge werd duidelijk het meest aantal keren gevolgd in hun advies (83,3 %). Ook de geestelijkheid en Ieper scoren in deze tamelijk hoog (respectievelijk 75 % en 76,5 %). Gent scoort tamelijk laag (64,7 %). Gent trok meer tegen omtrent het toestaan van gelden voor het afsluiten van de bede. Gent wou steeds eerst een goedkeuring van de landvoogd omtrent de akte van presentatie en dan pas wou dit Lid over andere geldelijke middelen vergaderen.

3.)

Met betrekking tot deze materie gaven Ieper en Brugge het meest gelijklopende adviezen in (76,5 %). De oorlog moest zo snel mogelijk opgelost raken. Meer nog dan de andere Leden zetten deze beide Leden zich daar voor in.

Gent en het Vrije hadden in deze materie klaarblijkelijk geen al te nauwe band met elkaar (35,3 %). Ieper en het Vrije heulden in deze niet samen om hun gelijk binnen te halen (35,3 %).

4.)

Het merendeel van de verzoeken werd met meerderheid aangenomen. Een groot percentage (48,4 %) van alle resoluties werden met unanimiteit aangenomen. Slechts vier verzoeken werden met een minderheid aangenomen.

Op 8 november 1677 werd, volgens de data in het schema, een verzoek aangenomen met slechts 1 stem op vijf. Toch is dit een te grove veralgemening. De intendant voor Vlaanderen verzocht om een som van 120.000 guldens om een magazijn te bouwen om haver in te slaan. Gent, Brugge en de geestelijkheid gingen met dit verzoek akkoord. Het Vrije onthield zich en ging daardoor mee met de meerderheid. Ieper adviseerde een bedrag toe te staan van 80.000 guldens. Uiteindelijk werd beslist om een som van 100.000 guldens toe te staan. Ieper kreeg dus ten dele gelijk, want de verzochte som werd verminderd.

6.3 Verzoeken van de Leden zelf en/of lagere overheden en/of onderdanen.

6.3.1. Schematische uiteenzetting.

legende:

OK = akkoord met het gevraagde.

+/- = ten dele akkoord met het gevraagde.

NEE = volledig niet akkoord met het gevraagde.

? = geen advies ingediend.

# = ingenomen door Frankrijk. Bijgevolg niet aanwezig in het Ledencollege.

nr. resolutieboek	pagina	datum	korte inhoud	geestelijk- heid	Gent	Brugge	Ieper	Vrije
166	325	22 maart 1670	Een brief van de Leden over president Errembaut (voorzitter van de Raad van Vlaanderen) voor de landvoogd. Moeten daar nog woorden aan veranderd worden? Resultaat: OK	NEE (dus wel nog veranderingen aanbrengen in de brief.)	OK	OK	NEE	OK
173	120 verso	21 april 1674	Een verzoek van jonkheer Jan Baptiste de Villegas de Jonghe, katholiek en geboren te Leuven. Zijn familie is 150 jaar geleden uit Spanje naar de Lage Landen gekomen. Hij vraagt een overheidsberoep te mogen uitoefenen in Vlaanderen. Resultaat: OK	OK	NEE	NEE	OK	OK
175	26 verso	13 maart 1675	Brugse kooplieden willen 100.000 guldens investeren in de werken van het sas van Slijckens. Resultaat: OK	OK	?	OK	OK	OK
175	40 verso	15 maart 1675	Prelaat van Ename verzoekt vrijstelling van belasting.
	177-182 verso	4 april 1675	Adviezen. Resultaat: NEE	?	NEE	NEE	NEE	?
175	177-182 verso	4 april 1675	Vrijheid van belasting op wijn voor de hospitalen te Gent, Brugge en Ieper. Resultaat: OK	OK	NEE	OK	OK	OK
175	112-116	3 april 1675	Verzoek van de vier bedelordes om vrijheid van de belasting op wijn te mogen genieten. Resultaat: OK	OK	OK	OK	OK	OK
175	352	26 april 1675	Het reglement goedkeuren die de boekhouders voor de wijnbelasting vorig jaar gemaakt hebben. Resultaat: OK	OK	OK	OK	OK	OK
177	54 verso	18 november 1675	Verzoek van de overste van het hospitaal van Aalst om 609 guldens per maand gedurende een jaar te krijgen. Resultaat: OK	OK	OK	OK	NEE	OK
177	60-63	21 november 1675	Verzoek van de kooplieden zoutzieders om vreemd zout (met name uit Holland) meer te belasten, daar ze te grote concurrenten zijn. Resultaat: OK	?	NEE	OK	OK	OK
177	72 verso- 74	23 november 1675	Verzoek aan de landvoogd van Gent om de heren van de Raad van Vlaanderen vrij te verklaren van belastingen. De landvoogd dat de andere Leden daar ook akkoord moeten mee gaan.
	94	3 december 1675	Adviezen. Resultaat: NEE	NEE	(geen advies)	NEE	NEE	NEE
177	376	28 april 1675	Mag Gent zich inlaten met ‘zaken’ met kolonel Marignaut uit Holland? Resultaat: NEE	+/-	(geen advies)	?	+/-	NEE
178	135 verso	28 augustus 1676	Verzoek van de Engelse consul om vrijstelling te verkrijgen op de belasting van 4 stukken wijn en 16 tonnen bier. Resultaat: OK	OK	OK	OK	OK	OK (let.: Gent volgend)
184	215	30 april 1678	Het verpachten van de impost per 4 ponden groten per vat en zout, vis en haring. Resultaat: NEE	NEE	#	NEE	#	OK
185	307	23 juli 1678	Verzoek van drie pachters van de belastingen om ‘quytschelt’ te genieten. Resultaat: OK	OK	#	OK	#	OK
185	458	9 september 1678	2 pachters kaarten de Franse opeisingen van de Spaanse bezittingen aan. Is dit een zaak voor het Ledencollege? Resultaat: NEE (het is een zaak voor de landvoogd.)	NEE	#	NEE	#	OK (terug-kopen)
186	84 verso- 85 verso	12 november 1678	Verzoek van de pachters van de 4 ponden per vat wijn en de impostwijnen om ‘quytschelt’ te mogen genieten. Resultaat: ? (geen advies, de gedeputeerden mogen in deze kwestie vrijelijk beslissen.)	? (gedeputeerden mogen vrijelijk beslissen.)	#	+/- (6000 gulden kwijts-geld.)	#	NEE
186	220-221	2 januari 1679	De weduwe van een pachter verzoekt ‘guytschelt’ te mogen genieten. (16.725 guldens). Resultaat: +/- (volledig het voorstel van Brugge volgend.)	+/- (6000 guldens)	#	+/- (6000 guldens)	#	+/-
	223	4 januari 1679	Nieuwe aanvraag van de weduwe.
	249 verso-250 verso	10 januari 1679	Adviezen. Resultaat: +/- (6000 + 1200 guldens = 7200 guldens ‘quytschelt’)	? (de gedeputeerden mogen vrijelijk beslissen.)	#	+/- (6000 guldens + 200 pond ‘quyts-chelt’)	#	+/-
188	235	10 mei 1679	Gistel kan de som, gevraagd door het Ledencollege om de contributie aan Frankrijk te betalen, niet opbrengen.
	253 verso	14 mei 1679	Adviezen. Resultaat: NEE	geestelijkheid van Gent: ? geestelijkheid van Brugge: OK algemeen: OK	?	+/-	#	NEE

6.3.2. Analyse.

1.)

Leden	aantal adviezen	OK	NEE	+/-	?
geestelijkheid	19	9	4	2	4
Gent	13	7	4	0	2
Brugge	19	9	5	4	1
Ieper	12	6	5	1	0
Vrije	19	12	4	2	1

2.) Aantal keer dat het ingediende advies klopt met het eindresultaat.

Leden	kloppend met eindresultaat	procentueel
geestelijkheid	14/19	73,7 %
Gent	6/13	46,2 %
Brugge	15/19	78,9 %
Ieper	8/12	66,7 %
Vrije	15/19	78,9 %

3.) Aantal keer dat er een gelijkluidend advies werd ingediend.

Leden	Leden	gelijkluidend advies	procentueel
geestelijkheid	Gent	4/13	30,8 %
geestelijkheid	Brugge	11/19	57,9 %
geestelijkheid	Ieper	8/12	66,7 %
geestelijkheid	Vrije	11/19	57,9 %
Gent	Brugge	7/13	53,9 %
Gent	Ieper	3/12	25 %
Gent	Vrije	5/13	38,5 %
Brugge	Ieper	7/12	58,3 %
Brugge	Vrije	12/19	63,2 %
Ieper	Vrije	7/12	58,3 %

4.) Betreffende de resoluties.

*Aangenomen met meerderheid:

5/5: 2

4/5: 5

3/5: 4

3/3: 2

2/3: 3

4/4: 0

3/4: 0

2/4: 0

Unaniem: 4/19 = 21 % van de resoluties werd met unanimiteit aangenomen.

*Aangenomen met minderheid:

2/5: 0

1/5: 1

1/3: 2

1/4: 0

6.3.3. Bespreking van de analyse.

1.)

Vooral het Vrije lijkt verschillende keren goedkeuring te verlenen aan verschillende verzoeken. Daar we enkel deze cijfers tot onze beschikking hebben, kunnen we niet anders dan de conclusies te laten afhangen van deze cijfers. De magistraat van het Vrije leunde het dichtst aan bij wat de inwoners van de provincie verlangden. De verzoeken kwamen weliswaar verschillende keren van plattelandsbewoners, maar er waren ook verzoeken van onderdanen uit de steden. Ieper, Brugge en de geestelijkheid lagen het meest dwars met betrekking tot deze materie. Gent schommelt tussen beide.

2.)

Gent dient hier weeral het onderspit te delven. Slechts 46,2 % van hun adviezen werden als besluit aangenomen. Vooral Brugge en het Vrije scoren hier vrij goed (beide 78,9 %). Dit heeft te maken met de periode van de Franse bezetting. In het jaar 1678, toen de Fransen grote delen van Vlaanderen bezet hielden, was het moeilijk om belastingen op te halen. Vele pachters vroegen dan ook ‘quytschelt’ aan. Vaak werd het hen toegestaan. Het is enkel daarom dat het Vrije en Brugge hier zo hoog scoren, op de voet gevolgd door de geestelijkheid (73,7 %).

3.)

De geestelijkheid diende het meest aantal gelijkende adviezen in met Ieper (66,7 %). Het minst aantal gelijkende ingediende adviezen waren die van Gent en Ieper (25 %). Daaruit volgend zouden de geestelijkheid en Gent dan ook een kleiner percentage moeten hebben in het aantal gelijkluidende adviezen. Inderdaad, slechts 30,8 % van de ingediende adviezen waren gelijkluidend tussen de geestelijkheid en Gent.

Andere koplopers in het aantal gelijkluidende adviezen zijn Brugge en het Vrije (63,2 %). De verklaring hiervoor werd hiervoor reeds geschetst. De redenering aanhoudend zou de geestelijkheid dan ook een groot aantal gelijkluidende adviezen moeten hebben met Brugge en het Vrije. Dit is inderdaad zo. De geestelijkheid heeft met beide Leden 57,9 % gelijkluidende adviezen ingediend.

4.)

Zestien van de negentien verzoeken werden met een meerderheid aangenomen, waarvan 4 met een unanimiteit. Dit is niet veel. Hieruit kan geconcludeerd worden dat het Ledencollege nogal verdeeld was in zaken met betrekking tot de onderdanen.

Er werden drie verzoeken aangenomen met een minderheid, waarvan één verzoek met één stem op vijf. Op 28 april 1675 verzocht Gent aan het Ledencollege of het zich mocht inlaten met zaken met kolonel Marignaud. Dit was een kolonel uit de Verenigde Provinciën. De animositeit jegens de Verenigde Provinciën zat er toen bij de gezagsdragers zetelend in het Ledencollege nog steeds in. De geestelijkheid en Ieper stemden twijfelachtig. Ze stemden er wel in toe, maar met een reeks voorwaarden. Brugge diende geen advies in. Het Vrije stemde volmondig en krachtig een ‘njet’ op het verzoek van Gent. Na beraadslaging werd dit negatieve antwoord van het Vrije overgenomen in het besluit. Het antwoord van het Vrije vertolkte het gevoel dat ook de andere magistraten uit het Ledencollege hadden.

6.4. Algemene analyse.

1.)

Leden	aantal adviezen	OK	NEE	+/-	?
geestelijkheid	74	38	16	15	5
Gent	44	18	8	14	4
Brugge	74	29	17	25	3
Ieper	40	15	10	14	1
Vrije	74	35	18	15	6

Hierboven werd reeds vermeld dat men een krachtiger stempel op het Ledencollege kon drukken als men een duidelijk afgelijnd advies gaf met betrekking tot een verzoek. Indien men slechts ten dele akkoord ging met een verzoek, hield men in het Ledencollege veel minder rekening met de inhoud van het advies. Het valt op dat vooral Brugge en Ieper uitblonken in de twijfelachtige antwoorden. Gent hangt tussen beide, maar had ook de neiging om nu en dan een twijfelachtig advies op een verzoek te geven.

De geestelijkheid en het Vrije waren de koplopers in het geven van duidelijk afgelijnde antwoorden. Zij keurden verzoeken het meest goed of af. Daarna volgden Brugge en Ieper. Daar ze beide koploper waren in het geven van +/- antwoorden, konden ze in deze al geen koploper meer zijn. Gent volgde als laatste in het geven van duidelijke adviezen.

Het niet indienen van een advies of zich als Lid afzijdig houden in een bepaalde kwestie, leidde volgens Blockmans tot een verlies aan efficiëntie van het Ledencollege en invloed van het Ledencollege en van het betreffende Lid. Gent had dit bepaalde keren gedaan in de vijftiende eeuw telkens met het gekende gevolg[313]. Volgens Blockmans deden de Leden dit meestal uit desinteresse voor het onderwerp. Gent was in het niet-indienen van adviezen een duidelijke koploper. Het Vrije komt net na Gent, daarna volgt de geestelijkheid. Brugge en Ieper zijn dan wel koplopers in het geven van twijfelende adviezen, maar ze dienden quasi steeds een advies in.

Waarschijnlijk moet het vaak te laat of niet indienen van adviezen door bepaalde Leden, het Ledencollege op de zenuwen gewerkt hebben. Zo lezen we op 18 maart 1670:

‘Alsoo bij experientie bevonden wiert dat dickwels seer langhen tijdt wiert ghedilayeert van te resolveren op de sermo collegiis door dien de advijsen ende resolutien vande gheestelijcke ende vier hooftcollegien niet en worden tijdelijck overghebrocht, waer doore veele affairen worden gheretardeert, is gheresolveert dat indien iemant vande heeren ghedeputeerde dilayeert meer dan veerthien daeghen van over te bringhen het advijs van sijn collegie dat men sal moghen daerover passeren ende ten principaelen op de affairen resolveren sonder ’t selve advijs langher te verwachten’[314].

Deze resolutie werd ingesteld in het begin van de hier onderzochte periode. Waarschijnlijk werd er in de jaren ervoor veel meer ‘gespijbeld’. Door de resolutie van 18 maart 1670 werden de Leden met de neus op de feiten gedrukt. Het zou hen inderdaad een licht machtsverlies toebrengen bij het niet indienen van adviezen. Het Ledencollege zou geen rekening meer houden met een te laat ingediend advies[315].

2.) Aantal keer dat het ingediende advies klopt met het eindresultaat.

Leden	kloppend met eindresultaat	procentueel
geestelijkheid	54/74	73 %
Gent	25/44	56,8 %
Brugge	56/74	75,7 %
Ieper	26/40	65 %
Vrije	55/74	74,3 %

Het feit dat Ieper en Gent hier zo laag scoren heeft alles te maken met de periode waarin ze door Frankrijk waren ingenomen. In die periode, toen men in het Ledencollege slechts met Drie Leden zetelde, werden heel wat verzoeken met adviezen ingediend. Vaak gaven de Drie overblijvende Leden unanieme antwoorden. Misschien geeft een overzicht van de periode tot de Franse inname van Gent en Ieper in dit verband een ander beeld. Er werden in totaal 38 verzoeken door de Leden geadviseerd in de periode 1 januari 1670 tot 1 maart 1678. Op 1 maart 1678 ging het Ledencollege uiteen. Op 13 maart kwamen ze weer samen, maar ditmaal zonder Gent. Gent was op 9 maart ingenomen door de Fransen. Ieper volgde kort nadien.

*Adviezen over de beden en in verband met de beden:

Leden	kloppend met eindresultaat	procentueel
geestelijkheid	8/11	72,3 %
Gent	6/11	54,5 %
Brugge	5/11	45,5 %
Ieper	4/11	36,4 %
Vrije	7/11	63,6 %

*Adviezen over verzoeken van de overheid om geld.

Leden	kloppend met eindresultaat	procentueel
geestelijkheid	11/15	73,3 %
Gent	9/15	60 %
Brugge	13/15	86,7 %
Ieper	10/15	66,7 %
Vrije	7/15	46,7 %

*Adviezen over verzoeken van de Leden zelf, lagere overheden of onderdanen.

Leden	kloppend met eindresultaat	procentueel
geestelijkheid	9/12	75 %
Gent	6/12	50 %
Brugge	9/12	75 %
Ieper	9/12	75 %
Vrije	11/12	91,7 %

Dit alles samengeteld:

Leden	kloppend met eindresultaat	procentueel
geestelijkheid	28/38	73,7 %
Gent	21/38	55,3 %
Brugge	27/38	71,1 %
Ieper	24/38	63,2 %
Vrije	25/38	65, 8 %

Deze tabel biedt een realistischer beeld. Toch verschilt ze niet zo veel van de voorgaande. De geestelijkheid kreeg het meest gelijk, op de voet gevolgd door Brugge. Ieper en het Vrije kregen haast evenveel gelijk in het Ledencollege. Gent hinkte zwaar achterop. Deze tabel komt bijna overeen met de voorgaande tabel, enkel het aandeel van het Vrije is veranderd.

Het is wel opvallend dat Gent, die in de meeste literatuur over het Ledencollege omschreven wordt als het machtigste Lid, zo’n zwak resultaat vertoont[316].

3.) Aantal keer dat er een gelijkluidend advies werd ingediend.

Leden	Leden	gelijkluidend advies	procentueel
geestelijkheid	Gent	19/44	43,2 %
geestelijkheid	Brugge	41/74	55,4 %
geestelijkheid	Ieper	22/40	55 %
geestelijkheid	Vrije	49/74	66,2 %
Gent	Brugge	23/44	52,3 %
Gent	Ieper	14/38	36,8 %
Gent	Vrije	17/44	38,6 %
Brugge	Ieper	23/40	57,5 %
Brugge	Vrije	41/74	55,4 %
Ieper	Vrije	20/40	50 %

De geestelijkheid en het Vrije dienden de meeste gelijkluidende adviezen in. Zoals reeds vermeld kwamen hun belangen grotendeels overeen. Beide Leden hadden belangen op het platteland. In deze periode, een periode van onzekerheid, probeerden beiden hun belangen met alle middelen veilig te stellen.

De belangen van Gent en Ieper lagen het verst uiteen zoals in deze tabel opvalt. Tijdens de Franse bezetting zetelden deze beide Leden in een apart representatief orgaan onder Franse voogdij. In deze korte periode dat ze op elkaar aangewezen waren, hebben ze meer gekibbeld dan daadwerkelijk een beleid gevoerd.

Zoals hoger reeds vermeld, maakten het Vrije en Brugge in de middeleeuwen vaak afspraken met elkaar vooraleer het Ledencollege samenkwam. Uit deze tabel blijkt dat dit waarschijnlijk niet vaak meer gebeurde. De belangen van het Vrije en Brugge vielen waarschijnlijk wel vaak samen, maar voorafgaande afspraken werden er niet meer gemaakt.

Gent had duidelijk weinig overeenkomende belangen met de Leden Ieper en het Vrije.

Uit deze tabel blijkt ook dat de Vijf Leden allen gelijkwaardig zijn. Dit blijkt eigenlijk uit alle tabellen. Men kan elk van de Leden niet simpelweg een etiket meegeven waarop het woord ‘machtig’ of ‘zwak’ staat afgedrukt. Ieper en het Vrije worden traditioneel aangegeven als twee ‘kleine’ Leden. Hoger werd reeds vermeld dat de kleintjes dienen samen te werken om met de grote te kunnen concurreren. Uit deze tabel is daar niets van te merken. Ieper en het Vrije dienden niet vaak dezelfde adviezen in. Aan de hand van deze algemene cijfers kan men dus concluderen dat Ieper en het Vrije geen voorafgaande afspraken maakten.

4.) Betreffende de resoluties.

*Aangenomen met meerderheid:

5/5: 7

4/5: 10

3/5: 14

3/3: 14

2/3: 9

4/4: 3

3/4: 2

2/4: 2

Unaniem: 24/74 = 32,4 procent van de resoluties werd met unanimiteit aangenomen.

*Aangenomen met minderheid:

2/5: 4

1/5: 3

1/3: 5

1/4: 0

In totaal werden er 61 verzoeken met een meerderheid aangenomen. Slechts in twaalf gevallen werd een verzoek met een minderheid aangenomen. Eigenlijk mag dit niet zo omschreven worden. Men nam geen enkel verzoek met een minderheid aan. De andere Leden pasten gewoon hun standpunt aan indien andere Leden een beter voorstel of standpunt indienden. Slechts 12 op 74 verzoeken werden op die manier aangenomen. Dit impliceert dat de Leden onderling een sterke band hadden. Men diende dus vaak gelijkluidende adviezen in. Waarschijnlijk is deze band er gekomen door een reeds jarenlange (eeuwenlange) samenwerking in het Ledencollege.

home

lijst scripties

inhoud

vorige

volgende

[311] De verwerking van het verschil tussen het gevraagde aantal rations daags en hetgeen de Leden bereid waren toe te staan, werd bij de bijlagen geplaatst.

[312] Aangehaald in Dhondt J., Over Standenvertegenwoordiging in de Staten van Vlaanderen voor de hervorming van Maria-Theresia, In: Nederlandsche Historiebladen, 1941, III, 4, p. 319.

[313] Blockmans W.P., De volksvertegenwoordiging in Vlaanderen in de overgang van Middeleeuwen naar Nieuwe Tijden (1384-1506), Brussel, Koninklijke academie voor wetenschappen, letteren en schone kunsten van België, 1978, p. 245.

[314] RAG, Fonds Staten van Vlaanderen, resolutieboek 166, p. 294 verso, 18 maart 1670.

[315] Deze regel was tijdens de oorlogsjaren praktisch niet haalbaar.

[316] Over de periode 1384 – 1506 zegt Blockmans over Gent: ‘Gent had duidelijk het meeste macht. Dit Lid kon de andere Leden dwingen tot herziening van hun standpunten. Dit deden ze dan ook omwille van de eendracht.’

(Uit Blockmans W.P., De volksvertegenwoordiging in Vlaanderen…, p. 252.)