The starting of a riot

Hoe schendingen van arbeidsrechten
en onwil van kledingbedrijven en autoriteiten
tot de recente crisis
in de Bengaalse kledingindustrie hebben geleid

Steven Van Brussel

Verhandeling voorgelegd met het oog op het behalen van de graad van
Licentiaat in de opleiding Vergelijkende cultuurwetenschap

Academiejaar 2005-2006

Universiteit Gent
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Vakgroep Vergelijkende Cultuurwetenschap

Promotor: Prof. Dr. Koen Demunter
Copromotor: Frieda De Koninck

DANKWOORD

INLEIDING

    1. SPECTRUM EN A-ONE

    2. GEEN UNICUM

    3. HYPOTHESE

1. SWEATSHOPS – ECONOMISCH REDMIDDEL OF INHUMAAN SLAVENHOK?

    1.1 SWEAT WAT?

    1.2 VRIJHEID VAN KEUZE EN BESTE ALTERNATIEVEN

    1.3 UITBUITING IS UITBUITING

    1.4 NEOLIBERAAL NEGATIONISME

    1.5 CONCLUSIE

2. BANGLADESH

    2.1 LANDENPROFIEL

    2.2 DE VERSCHILLENDE SPELERS

        2.2.1 DE REGERINGEN

        2.2.2 KLEDINGBEDRIJVEN, WERKGEVERORGANISATIES, FABRIEKSEIGENAREN EN MERKNAMEN

        2.2.3 VAKBONDEN, ARBEIDERSORGANISATIES, NGO’s EN (INTERNATIONALE) ACTIEGROEPEN

    2.3 KLEDINGINDUSTRIE IN BANGLADESH: EEN LANGE GESCHIEDENIS VAN PROTECTIONISME

        2.3.1 BANGLADESH HAALT VOORDEEL UIT MFA

        2.3.2 BEVOORDEELD ALS MINST ONTWIKKELD LAND?

        2.3.3 ACTIEF BUITENLANDSE INVESTERINGEN IN KLEDING AANGETROKKEN

        2.3.4 2005: HET MFA AFGESCHAFT

    2.4 ONDERAANNEMINGEN

        2.4.1 VERSCHILLENDE VORMEN ONDERAANNEMING

        2.4.2 STRUCTUUR VAN ONDERAANNEMINGSKETENS

        2.4.3 ONDERAANNEMINGSKETENS IN BANGLADESH

    2.5 ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN IN DE (BENGAALSE) KLEDINGINDUSTRIE

        2.5.1 LAGE LONEN

        2.5.2 LANGE WERKUREN

        2.5.3 OVERVLOED AAN INTIMIDATIE EN GEWELD

        2.5.4 GEBREK AAN VEILIGHEID EN GEZONDHEID

        2.5.5 SCHENDING VAN VROUWENRECHTEN

        2.5.6 KINDERARBEID

        2.5.7 GEBREKKIGE ADMINISTRATIE VAN PRESTATIES EN LONEN

        2.5.8 WEINIG OF GEEN SOCIALE ZEKERHEID

        2.5.9 SCHENDING VAN CAO EN VRIJHEID VAN VERENIGEN

    2.6 CONCLUSIE

3. GEDRAGSCODES EN CONTROLE

    3.1 FALEN VAN DE HUIDIGE SOCIALE AUDITINDUSTRIE

        3.1.1 ONTSTAAN VAN GEDRAGSCODES

        3.1.2 OORSPRONG VAN DE SOCIALE AUDITINDUSTRIE

        3.1.3 WAAR IS HET MISGELOPEN?

    3.2 DE TOOLBOX-METHODE

        3.2.1 MEER DAN AUDITING ALLEEN

        3.2.2 KRITISCHE THEORIE

    3.3 CONCLUSIE

4. A-ONE CASE: EEN SYMBOLISCHE GEVALSSTUDIE

    4.1 SITUATIE VOORDIEN

    4.2 VERLOOP VAN CASUS

    4.3 DE STAKEHOLDERS

        4.3.1 ROL VAN VRIJHANDELSAUTORITEITEN

        4.3.2 ROL VAN A-ONE MANAGEMENT

        4.3.3 ROL VAN CLEAN CLOTHES CAMPAIGN

        4.3.4 ROL EN REACTIE VAN C&A

    4.4 CONCLUSIE

5. RELLEN IN BANGLADESH

    5.1 AANLEIDING

    5.2 REACTIES

    5.3 A WAKE-UP CALL

    5.4 CONLUSIE

BESLUIT

LIJST MET AFKORTINGEN

BIBLIOGRAFIE

BIJLAGEN

    A. APPAREL WAGES AROUND THE WORLD .

    B. DE RINGSHINE CASE .

    C. BRIEF VAN WRWC LEDEN VAN A-ONE AAN MERKEN

    D. 16-PUNTENPLAN TUSSEN BGMEA, BKMEA EN 16 VAKBONDSVERENIGINGEN