Democratieën in Latijns –Amerika

Een vergelijkende studie naar kies- en partijsystemen

Fedde De Haan

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Sociale Wetenschappen,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Politieke Wetenschappen.

Academiejaar: 2004-2005

Katholieke Universiteit Leuven

Promotor: Prof. Dr. B. MADDENS
Verslaggever : Prof. Dr. P. DEVELTERE

Voorwoord

Inleiding

Deel I. KEUZE VAN CASES & LITERATUURSTUDIE

    HOOFDSTUK 1: KEUZE VAN CASES

    HOOFDSTUK 2: LITERATUURSTUDIE

        2.1 Inleiding

        2.2 Evolutie in het onderzoek naar kiessystemen

        2.3 Douglas W. Rae

            2.3.1 Kieswetgeving: 3 fasen

                2.3.1.1 Wijze van stemmen

                2.3.1.2 Kiesdistricten

                2.3.1.3 Absoluut/relatief meerderheidssysteem of proportioneel systeem

                    2.3.1.3.1 Absoluut meerderheidssysteem

                    2.3.1.3.2 Relatief meerderheidssysteem

                    2.3.1.3.3 Proportioneel systeem

            2.3.2 Het partijsysteem

                2.3.2.1 Twee subsystemen

                2.3.2.2 Indicatoren

                    2.3.2.2.1 De fractionalisatie-index

                    2.3.2.2.2 Het aantal partijen

                    2.3.2.2.3 ‘Effective number of parties’

                    2.3.2.2.4 Stabiliteit

                    2.3.2.2.5 De mate van proportionaliteit

            2.3.3 De invloed van het kiessysteem op het partijsysteem

                2.3.3.1 Kiesdistrictgrootte

                2.3.3.2 Electorale formule

        2.4 Arend Lijphart

            2.4.1 Definitie kiessysteem en toepassing

            2.4.2 Onafhankelijke variabelen

            2.4.3 Kiesdelertechnieken en delerreekstechnieken

                2.4.3.1 Kiesdelertechnieken

                2.4.3.2 Delerreekstechnieken

        2.5 Shugart & Carey

            2.5.1 Congresleden met overwegend nationale of regionale belangen

            2.5.2 Belang van partijlijsten

            2.5.3 Macht van de partijen en de president

                2.5.3.1 Sterke president en zwakke partijen

                2.5.3.2 Zwakke president en sterke partijen

            2.5.4 Samenvallende congres- en presidentsverkiezingen

            2.5.5 Honeymoon-, tussentijdse en counterhoneymoonverkiezingen

DEEL II. CASE STUDIES

    HOOFDSTUK III: Argentinië

        3.1 Inleiding

        3.2 Kiessysteem

            3.2.1 Kiessysteem van 1983 tot en met 1993

                3.2.1.1 De partijtop

                3.2.1.2 Presidentsverkiezingen

            3.2.2 Presidentsverkiezingen met een gekwalificeerd meerderheidssysteem

        3.3 Het partijsysteem

            3.3.1 Effectief aantal partijen

                3.3.1.1 Effectief aantal partijen presidentsverkiezingen

                3.3.1.2 Effectief aantal partijen voor kamerverkiezingen

            3.3.2 Electorale volatiliteit

                3.3.2.1 Electorale volatiliteit voor presidentsverkiezingen

                3.3.2.2 Electorale volatiliteit voor kamerverkiezingen

            3.3.3 Disproportionaliteit

    HOOFDSTUK IV: BRAZILIË

        4.1 Inleiding

        4.2 Kiessysteem

            4.2.1 Presidentsverkiezingen

            4.2.2 Senaatsverkiezingen

            4.2.3 Kamerverkiezingen

        4.3 Rol van de deelstaten

        4.4 De rol van geld in de Braziliaanse politiek

        4.5 Partijsysteem

            4.5.1 Effectief aantal partijen

                4.5.1.1 Effectief aantal partijen presidentsverkiezingen

                4.5.1.2 Effectief aantal partijen kamerverkiezingen

            4.5.2 Electorale volatiliteit

            4.5.3 Disproportionaliteit

    HOOFDSTUK V: Colombia

        5.1 Inleiding

            5.1.1 1958-1974: ‘Frente Nacional’

            5.1.2 1974-1991: Presidentiële machteloosheid

            5.1.3 De nieuwe grondwet

        5.2 Kiessysteem

            5.2.1 Kamerverkiezingen

            5.2.2 Senaat

            5.2.3 Presidentsverkiezingen

        5.3 Partijsysteem Colombia

            5.3.1 Effectief aantal partijen

            5.3.2 Volatiliteit

            5.3.3 Disproportionaliteit

    HOOFDSTUK VI: Mexico

        6.1 Inleiding

        6.2 Geschiedenis

        6.3 Het kiessysteem

            6.3.1 Senaat

            6.3.2 Kamer

                6.3.2.1 Verdeling van de zetels tussen de overige partijen

            6.3.3 Presidentsverkiezingen

        6.4 Het partijsysteem

            6.4.1 Het effectieve aantal partijen

            6.4.2 Stabiliteit van het partijsysteem.

            6.4.3 Proportionaliteit van het partijsysteem

    HOOFDSTUK VII: Peru

        7.1 Inleiding

        7.2 Politieke geschiedenis van Peru sinds 1980

        7.3 Kiessysteem Peru tot en met 1990

            7.3.1 Presidentsverkiezingen

            7.3.2 Congresverkiezingen

        7.4 Kiessysteem Constitutionele Vergadering 1992

        7.5 Kiessysteem congresverkiezingen 1995 en 2000

        7.6 Kiessysteem congresverkiezingen 2001

        7.7 Partijsysteem

            7.7.1 Effectief aantal partijen

            7.7.2 Volatiliteit

            7.7.3 Proportionaliteit

    HOOFDSTUK VIII: VENEZUELA

        8.1 Inleiding

        8.2 Het kiessysteem

            8.2.1 Het kiessysteem tot en met 1988

            8.2.2 Het kiessysteem voor de verkiezingen van 1993 en 1998

            8.2.3 Kiessysteem voor de Constitutionele Vergadering van 1999

        8.3 Het partijsysteem

            8.3.1 Het Pact van Punto Fijo

            8.3.1. Dominantie van twee partijen in een stabiel partijlandschap

            8.3.2. Gestadige toename van het aantal partijen

            8.3.3 De opkomst van Hugo Chávez

            8.3.4 Effectief aantal partijen

            8.3.5 Electorale volatiliteit

            8.3.6 Proportionaliteit

Deel III. ALGEMEEN BESLUIT

REFERENTIES

Lijst van afkortingen

BIJLAGEN