De Groote Oorlog bekeken door een pince-nez

Edward Anseele, het socialisme en de bezetting van Gent

Willem Dedobbeleer

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 2006-2007

Universiteit Gent

Promotor: Prof. Dr. Bruno De Wever
Commissaris: Prof. Dr. Marc Boone
Commissaris: Dr. Maarten Van Ginderachter

Dankwoord

Inleiding

    De figuur Anseele

    Onderzoeksvragen

    Bronnenselectie

1. De eerste oorlogsmaanden

    1.1. De oorlogsverklaring en oorlogsroes

    1.2. De bezetting van de stad Gent

    1.3. Onderwerping aan de censuur

    1.4. Besluit

2. Anseele en de hulp aan de bevolking

    2.1. België voor de oorlogsverklaring en de gevolgen daarvan voor de oorlogstijd

    2.2. Anseele tot de bezetting van Gent

    2.3. Het Nationaal Hulp- en Voedingscomiteit (NHVC)

    2.4. Bevoorrading

        2.4.1. Algemeen

        2.4.2. Bevoorrading van de stad in aardappelen

        2.4.3. Bevoorrading van de stad in kolen en cokes

        2.4.4. Stedelijke magazijnen

        2.4.5. Besluit

    2.5. De werken aan de darsen

    2.6. Arsenaal

    2.7. Opgeëisten

    2.8.. Barema / Werklozenfonds

    2.9. Stadsfinanciën

    2.10. Loonsverhoging en verbetering arbeidsomstandigheden voor stadswerklieden

    2.11. Besluit

3. Anseele en de politieke strijd

    3.1. Inleiding

    3.2. Politieke toe-eigening van de hulpinitiatieven

        3.2.1. Kritiek op de stad als hulpverlenende en bevoorradende instantie

        3.2.2. Het debat over (de vertegenwoordiging in) het NHVC

        3.2.3. De veroordelingen van SM Vooruit

        3.2.4. Werklozenfonds en onderstandsbarema

        3.2.5. Het voortbestaan van SM Vooruit

        3.2.6. Besluit

    3.3. Binnen de socialistische federatie

        3.3.1. Propaganda en propagandistische activiteiten

        3.3.2. Discussies en ondernemingen met belangrijke propagandistische waarde

    3.4. De naoorlogse maatschappij in de ogen van Anseele

    3.5. Anseele als onderwerp van het politiek getouwtrek

    3.6. De Waarheid van de Vrije Socialistenbond

    3.7. Besluit

4. De vredeskwestie op de Internationale en Gentse scène: onduidelijkheid troef

    4.1. Inleiding

    4.2. De Internationale

        4.2.1. Het begin van de oorlog

        4.2.2. In het verloop van de oorlog

        4.2.3. Geen eensgezindheid met het partijbestuur in Brussel

    4.3. De Stockholm-kwestie

    4.4. De Gentse Jonge Wachten en de Vredesgroep

    4.5. Besluit

5. Anseele en het activisme

    5.1. Inleiding

        5.1.1. Anseele flamingant?

        5.1.2. Het activisme te Gent tijdens de Eerste Wereldoorlog

    5.2. Het Belgische vaderland

    5.3. Anseele tegen de activisten

        5.3.1. Een volkomen vreemd streven

        5.3.2. 1916: Protest tegen de Vlaamsche Hoogeschool

        5.3.3. 1917: oplopende tegenstellingen

        5.3.4. 1918: de “zelfstandigheid” van Vlaanderen en het ontslag van Anseele als schepen

    5.4. Besluit

6. Anseele en de Duitsers

    6.1. Inleiding

    6.2. Anseele tegenover Duitsland

    6.3. Anseele tegenover de Duitsers

    6.4. Besluit

7. De laatste oorlogsweken

    7.1. Inleiding

    7.2. Te Gent

    7.3. Op het Belgische niveau

        7.3.1. Anseele president van de Belgische republiek?

        7.3.2. Anseele wordt minister

    7.4. Besluit

Algemeen Besluit

Literatuur en bronnen

Lijst met afkortingen