Criminaliteit in (het Land van) Aalst in de 18e eeuw (1700-1795). (Dries Mertens)

 

home

lijst scripties

inhoud

vorige

volgende

 

Seksuele Misdrijven

 

1.) Algemeen Overzicht

 

1. 1. Inleiding

 

Het aantal seksuele misdrijven neemt in elke tijdsspanne, zowel voor de stad Aalst als de kasselrij, slechts geringe percentages in, zodanig dat men bezwaarlijk van een trend of evolutie kan spreken. Veeleer krijgen we een indruk van de mate in dewelke het gerecht zich bezighield met de beteugeling van deze vergrijpen. Seksuele misdrijven vormen immers normaliter het grootste percentage van het zogenaamde “dark number” in de criminologie. Vergrijpen zoals verkrachting of pedofilie worden ook nu nog slechts in geringe mate bekend gemaakt aan het gerecht.

Ook hier moet rekening gehouden worden met de aard en de waarde van het bronnenmateriaal. De bevoegdheid van het Leenhof die zich in de periode 1700-1759 slechts beperkte tot de “ghedyde” personen, maakt dat deze misdrijven slechts sporadisch voorkwamen in de rollen van de kasselrijrechtbank. Het is pas vanaf 1760, als de gerechtelijke bevoegdheid wordt uitgebreid tot de inwoners van de plattelandsheerlijkheden, dat we iets te weten komen over misdrijven als bijvoorbeeld pedofilie en incest voor het Land van Aalst. Ook constateren we, zowel voor de stad als de kasselrij, dat regelmatig mensen vrijgelaten werden of een kleine straf kregen voor “(quade) faiten”, waardoor we natuurlijk onmogelijk te weten kunnen komen om welke misdrijven het gaat. Dit is trouwens een bedenking die we bij elke categorie van vergrijpen voor ogen moeten houden.

Natuurlijk waren overtredingen van de kuisheids-en huwelijkswetten ook het domein van de officialiteiten, de kerkelijke rechtbanken. Maar ook voor dergelijke instellingen werden slechts weinig zaken aangespannen in de 18e eeuw, laat staan dat er een bestraffing uit resulteerde. Dit blijkt uit het onderzoek van De Brouwer[1].

 

1. 2. Stad Aalst

 

De volgende verhoudingen doen zich voor:

Periode

Aantal

Percentage van totaal

1700-1709

2

3,1

1730-1735

1

6,2

1742-1747

3

15,0

1748-1753

5

16,1

1760-1765

2

10,0

1766-1771

1

5,2

1784-1789

2

14,2

Totaal

16

 

Over het algemeen zijn het slechts kleine percentages die deze delicten innemen. De stijging voor de tijdsspanne 1748-1753 moet zeker gerelativeerd worden. Deze verhouding is niet slechts gededuceerd van een relatief klein aantal zaken (wat trouwens het geval is voor alle periodes voor de stad en het schependom van Aalst), maar komt ook op een ogenblik als er veel vagebonden berecht werden in de nasleep van de Oostenrijkse Successieoorlog. Deze groep maakte veel “kans” om ook berecht te worden voor concubinaat.

 

1. 3. Land van Aalst 1700-1759

 

Door de hierboven reeds vermelde aard van het bronnenmateriaal, vinden we voor deze periode in de archieven van het Leenhof niet veel seksuele vergrijpen. De volgende verhoudingen doen zich voor:

Periode

Aantal

Percentage van totaal

1710-1714

2

14,2

1720-1724

3

3,4

1750-1754

2

5,2

Totaal

7

 

Het relatief grote percentage in de eerste periode is te verklaren door het kleine aantal gevallen voor die tijdsspanne. Er moet ook worden vermeld dat, behalve voor de periode 1720-1724, het steeds om concubinaat gaat. En zelfs in de periode 1720-1724 gaat het om de verkrachtingen die door één individu worden uitgevoerd[2].

 

1. 4. Land van Aalst, 1760-1795

 

De bevoegdheidsuitbreiding van het Leenhof in deze periode maakt dat we nu ook info krijgen over meer verschillende soorten van seksuele delicten, zoals incest of pedofilie en bigamie. Desalniettemin nemen deze vergrijpen ook hier slechts kleine percentages in. De vervolging van vermogensdelicten en delicten tegen de lichamelijke integriteit nemen het leeuwendeel in van de aandacht van het Leenhof. Vooral in de periode 1784-1789 zorgt de berechtiging van de bende van Jan De Smet voor de aanwezigheid van een zeer klein aantal seksuele delicten. De volgende verhoudingen laten zich uittekenen:

Periode

Aantal

Percentage van totaal

1760-1765

9

6,6

1766-1771

5

5,6

1772-1777

4

2,8

1778-1783

5

3,1

1784-1789

4

1,8

1790-1795

5

3,2

Totaal

32

 

home

lijst scripties

inhoud

vorige

volgende


[1] DE BROUWER J., De bestraffing bij de overtreding van de kerkelijke wetten gedurende de 17e en de 18e eeuw in het Aartsbisdom Mechelen en in het bijzonder in het Land van Aalst, in Handelingen van de Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal-en Letterkunde en Geschiedenis, 20 (1966), pp. 51-99.

[2] S. A. A., LvA, nr. 13400, fol. 13-74.