BIJLAGEN

Aan NAAM

FUNCTIE

ADRES

DATUM

Betreft:             Verzoek om medewerking aan een onderzoek naar professionele relaties tussen teamleden in middenscholen

Geachte,

Als student Pedagogische Wetenschappen werk ik in het kader van mijn eindverhandeling aan een onderzoek naar professionele relaties tussen teamleden in vernieuwingsgezinde scholen met een sterk leerkrachtenteam. Het geplande onderzoek omvat zowel interviews met leerkrachten als documentanalyses. Het zal ongeveer een periode van een maand in beslag nemen. In het onderzoek zullen in totaal twee scholen onderzocht worden.

Via NAAM SLEUTELINFORMANT EN FUNCTIE heb ik vernomen dat uw school, op basis van de door ons vooropgestelde selectiecriteria, mogelijk in aanmerking komt voor het onderzoek. Alvorens u om uw definitieve medewerking te verzoeken, zou ik graag nog een aantal bijkomende mondelinge vragen willen stellen. Ik zal hiervoor zo spoedig mogelijk telefonisch contact met u opnemen. Ter voorbereiding van dit gesprek stuur ik in bijlage bij dit schrijven alvast enkele richtvragen. Op basis van het verloop van ons onderhoud kunnen dan verdere afspraken worden gemaakt. Indien u nog verdere vragen heeft, kunt u die dan altijd stellen.

Tot slot zou ik nog willen benadrukken dat het niet om een beoordeling van uw school gaat en dat ook de anonimiteit van de gegevens gewaarborgd zal blijven bij de latere rapportering.

In de hoop op uw erg gewaardeerde medewerking verblijf ik, mede namens Prof. Dr. Geert Kelchtermans (promotor), met de meeste hoogachting.

Wouter Hustinx                                                                      Prof. Dr. Geert Kelchtermans

Student Pedagogische Wetenschappen                                    Promotor

Enkele richtvragen voor het telefoongesprek:

• Is er een duidelijke algemene missie of visie op deze school? Zou u ze kort kunnen beschrijven? Staat ze op papier?

• Wordt deze missie gedeeld door alle leerkrachten van deze school?

• Noemt u de missie van deze school vernieuwingsgezind en in welk opzicht?

• Kan u enkele duidelijke inspanningen of projecten in deze school met betrekking tot vernieuwingen beschrijven?

• Wordt er veel samengewerkt tussen de collega’s op deze school? Zou u enkele voorbeelden kunnen geven?

• Neemt u als directeur structurele beslissingen om samenwerking tussen leerkrachten te garanderen? Welke?

• Wordt deze collegiale samenwerking op enthousiasme onthaald bij de leerkrachten?

INSTALLATIE EN CONTROLE VAN DE OPNAME-APPARATUUR

Ik zou ons gesprek liefst op band opnemen, dan kan ik me beter concentreren op het luisteren naar wat u vertelt. Wanneer u op een bepaald ogenblik liever heeft dat iets niet opgenomen wordt, wil ik de band altijd stopzetten.

INLEIDENDE OPMERKING

Als student Pedagogische Wetenschappen werk ik in het kader van mijn eindverhandeling aan een onderzoek naar professionele relaties tussen teamleden in vernieuwingsgezinde scholen met een sterk leerkrachtenteam. Het geplande onderzoek omvat zowel interviews met leerkrachten als documentanalyses. Het is helemaal niet de bedoeling u of uw school te evalueren, ik zou graag uw persoonlijke mening en opvattingen horen.

Ik wil ook nog benadrukken dat de gegevens uit dit gesprek strikt persoonlijk behandeld zullen worden. Uw naam en de naam van de school zullen bijvoorbeeld vervangen worden door een code. De bandopnames en de uitgetikte teksten zullen alleen beluisterd of gelezen worden door mezelf of de promotor van dit onderzoek, Prof. Dr. Geert Kelchtermans.

Als u nog vragen of opmerkingen heeft, mag u die altijd geven.

DEEL 1: INLEIDENDE VRAGEN

De inleidende vragen zijn bedoeld om de respondent een beetje gerust te stellen en het gesprek op gang te brengen. Er worden enkele algemene vragen gesteld die vooral fungeren als achtergrondinformatie.

INL1   Geslacht?

INL2   Welk is uw geboortejaar?

INL3   Wat is het hoogste diploma dat u behaald heeft? Welke specialisatie heeft u?

INL4   Bent u eerder leerkracht geweest op deze school?

INL5   Hoe lang bent u reeds directeur in deze school?

INL6   Op hoeveel scholen heb je eerder lesgegeven?

INL7   Bent u vast benoemd op deze school?

INL8   Hoe bevalt de job van directeur?

INL9   Wat vind u globaal genomen van het leerkrachtenteam waarover u beschikt? Hoe voelt u zich als hoofd van een leerkrachtenteam?

DEEL 2: VRAGEN MET BETREKKING TOT HET LEERKRACHTENTEAM

LT1     Hoe zou u de onderlinge samenwerking van leerkrachten op deze school beschrijven?

LT2     Ervaart u teamgevoel/teamspirit op deze school?

LT3     Hoe beschrijft u het leerkrachtenteam in deze school?

LT4     Vind u dat er iets moet veranderen aan de huidige situatie? Zo ja, wat wil u veranderd zien?

LT5     Is er sprake van een hoge mate van samenwerking tussen de leerkrachten van het team?

LT6     Zijn de onderlinge relaties louter professioneel of ziet u ze eerder als vriendschappelijk? Hoe ziet u ze het liefst?

LT7     Kunt u zich een ingrijpende wijziging in het team of in de onderlinge relaties voor de geest halen? Vertel er eens iets over, aub.

DEEL 3: CONFLICTEN

Conflicthoudingen:

CH1    Kunt u zich meningsverschillen herinneren tussen de leerkrachten (bij de voorbereiding of uitvoering van vernieuwingsinitiatieven)? Gebeurt het dat er conflicten zijn binnen het team? Wat zit daar dan achter volgens u? Wat is de reden van het conflict?

CH2    Wat was de reactie ten aanzien van deze meningsverschillen?

a)      Van jezelf als directeur?

b)      Van andere leerkrachten?

CH3    Hoe werd er concreet omgegaan met meningsverschillen?

CH4    Werden deze meningsverschillen opgelost? Zo ja, hoe werden deze opgelost? Indien nee, hoe komt het dat deze meningsverschillen niet opgelost werden?

CH5    Wie waren relevante actoren in deze conflicten? (=>snowball-sampling)

CH6    Hanteert u als directeur van deze school bepaalde technieken of methoden bij het hanteren en oplossen van meningsverschillen of conflicten?

CH7    Gebeurde het dat een conflict gedurende lange tijd bleef aanslepen? Heeft u op dat moment concrete maatregelen genomen? Zo ja, welke?

CH8    Hoe gaat het schoolbeleid om met collega’s die van mening verschillen van gemaakte beleidsbeslissingen? Kunt u zich nog een situatie herinneren waarin dit zich heeft voorgedaan?

CH9    Hoe denkt u dat het best met meningsverschillen omgegaan kan worden? Wend u conflicten ook op deze manier aan?

CH10  Zijn er hier op school zaken die voor u niet bespreekbaar zijn? Is daar een speciale reden voor?

Onderlinge relaties tussen leerkrachten

REL1   Hoe ziet u de houding ten aanzien van studenten en ouders?

REL2   Hoe werd er gereageerd op diegenen die van mening verschilden met de rest van de groep?

a)      Door de leerkrachten?

b)      Door u als directie?

REL3   Hebt u weet van een of meerdere meningsverschillen die ingrijpende gevolgen gekend hebben? Zo ja, leg eens verder uit? Zo nee, ging dan alles geruisloos over in zijn oude gangetje?

REL4   Zijn er meningsverschillen geweest waarvan de effecten lange tijd hebben doorgewerkt in het team, of nog steeds merkbaar zijn?

REL5   Veranderde de sfeer in het team na een meningsverschil?

            In welk opzicht?

REL6   Heeft u ooit het gevoel gehad dat de sfeer verziekt was na een vergadering/na een meningsverschil?

REL7   Welke attitude heerst er ten aanzien van nieuwelingen, stagiairs of buitenstaanders?

REL8   Zijn er mensen die uit de boot vallen? Zou er gesproken kunnen worden van mobbing? Hoe uit dit zich?

REL9   Hoe vaak vindt er een personeelsvergadering plaats op deze school? Wat wordt er dan besproken?

REL10 Zijn er hier op school gezamenlijke koffiepauzes? Bent u dan ook aanwezig?

Zo ja, Wat wordt er dan besproken? Wordt daar over het werk gepraat? Doet iedereen dat?

Indien nee, is er een speciale reden waarom u er niet aanwezig bent?

REL11 Aan welke contacten met collega’s heeft u het meeste? Waarom?

Ideologie

IDE1    a)Is er op deze school een duidelijke visie?

            b)Heeft u de indruk dat iedereen achter deze visie staat?

IDE2    Staat deze visie ooit ter discussie of onder druk?

Zo ja, hoe komt dat en hoe uit zich dit? Hoe wordt er dan op gereageerd?

Indien nee, is deze visie dan algemeen aanvaard?

IDE3    Komt de school ooit in de problemen met het project/de missie waarvoor ze zich engageert? Hoe komt dat?

IDE4    Wat is als directeur uw grootste doelstelling met de leerkrachten te bereiken?

IDE5    Wat is als directeur uw belangrijkste doelstelling met de leerlingen te bereiken? Gaat het u vooral om het behalen van goede resultaten? Of beoogt u iets anders met de leerlingen?

IDE6    Zou u kunnen zeggen wat jullie belangrijk vinden voor deze school? Waarom vinden jullie dat belangrijk? Hoe kan ik dat concreet merken dat jullie dat belangrijk vinden?

IDE7    Vindt iedereen op school dat belangrijk of enkel een aantal mensen?

IDE8    Hoe zou u tijdens een gesprek met de ouders deze school typeren?

IDE9    Waarin verschilt deze school met een andere school?

DEEL 4: ORGANISATORISCH LEREN EN VERANDERING

ORG1  Heeft u ooit het gevoel gehad dat een meningsverschil nuttig was? In welke zin?

ORG2  Welke invloed hebben meningsverschillen gehad op de organisatie als geheel?

ORG3  Zijn er ooit nieuwe ideeën uit conflicten gerezen die achteraf uitgetest werden?

ORG4  Waaide er ooit naar aanleiding van meningsverschillen een frisse wind door de organisatie?

ORG5  Is er recent een ingrijpende verandering geweest in de organisatie? Kunt u het proces eens verklaren? Zijn hier ook conflicten gerezen?

ORG6  Hebt u het gevoel te kunnen spreken van een vernieuwingsmoeheid? Waarin uit dit zich?

ORG7  Hebben de heersende waarden van de school en de aanpak in de organisatie ooit ter discussie gestaan?

DEEL 5: SNEEUWBALSTEEKPROEF

Wie raad u me aan om nog te interviewen? Waarom deze personen?

Wie verschilt van mening met uw opvattingen?

Wie heeft dezelfde mening als u?

Welke leerkracht komt het meest voor zijn mening op?

Wie is over het algemeen het meest bereid zijn mening naast zich te leggen om consensus te bereiken?

Wie houdt globaal genomen halsstarrig aan mijn zijn mening vast?

Wie gaat de confrontatie met andere leerkrachten dikwijls aan?

PLG:    Visie                                                                                                                                                    PLG-VIS

PLG:    Samenwerking                                                                                                                                   PLG-SMW

PLG:    Innovatie                                                                                                                                            PLG-INNO

PLG:    Sfeer & tevredenheid                                                                                                                       PLG-SF

PLG:    Directie                                                                                                                                                PLG-DIR

PLG:    Schoolcultuur                                                                                                                                     PLG-CUL

PLG:    Professionele autonomie                                                                                                                 PLG-AUT

PLG:    Borders                                                                                                                                                PLG-BOR

PLG:    Professionele ontwikkeling                                                                                                              PLG-PROF

Geen of weinig conflicten                                                                                                                             GCON

CTYP: mbt visie                                                                                                                                             CTYP-VIS

CTYP: mbt samenwerking (schoolwide/inter-team/ Intra-team/persoonsgebonden)                CTYP-SMW

CTYP: mbt werkverdeling                                                                                                                            CTYP-WVD

CTYP: mbt praktische afspraken en regels                                                                                              CTYP-PRAKT

CTYP: mbt innovatie                                                                                                                                     CTYP-INNO

CTYP: mbt leerlingen (discipline/bereiken doestellingen)                                                                   CTYP-LLN

CHOU: Conflictvermijdend                                                                                                                          CHOU-VERM

CHOU: Conflictomarmend                                                                                                                           CHOU-OMA

CHOU: Mechanismen van conflicthantering                                                                                            CHOU-MECH

CHOU: Border politics                                                                                                                                   CHOU-BOR

CHOU: Wat is de bron van het conflict?                                                                                                    CHOU-BRON

CHOU: Voorgestelde oplossing                                                                                                                  CHOU-OPL

CHOU: Houding van de directie                                                                                                                  CHOU-DIR

CHOU: Er wordt over gepraat                                                                                                                     CHOU-PRAT

CRES: Individuele ervaring                                                                                                                         CRES-IND

CRES: Onderlinge banden / relaties                                                                                                         CRES-REL

CRES: Borders                                                                                                                                               CRES-BOR

CRES: Professionele ontwikkeling                                                                                                             CRES-PROF

CRES: Leren en ontwikkelen van de professionele leergemeenschap                                               CRES-PLG

CRES: Reflectief onderzoek                                                                                                                         CRES-REFL

CRES: Geen resultaat volgens respondent                                                                                              CRES-GEEN

CRES: Negatief resultaat van conflict                                                                                                       CRES-NEG

MIPO: Materieel belang                                                                                                                       MIPO-MABE

MIPO: Organisatorisch belang                                                                                                           MIPO-ORGBE

MIPO: Sociaal-professioneel belang                                                                                                 MIPO-SOBE

MIPO: Cultureel-ideologisch belang                                                                                                  MIPO-CUBE

MIPO: Persoonlijk belang                                                                                                                     MIPO-PEBE

PC: Geladenheid van conflicten                                                                                                          PC-GEL

PC: Zoeken naar identiteit in school                                                                                                  PC-ID

PC: Extra werk doet men niet graag                                                                                                  PC-EXTR

PC: Mensen die hun eigen koers varen                                                                                              PC-KOERS

PC: Over conflict moet gepraat worden                                                                                             PC-PRATEN

PC: Onrechtstreekse aanpak van conflicten                                                                                     PC-ONR